» Nieuw: labels voor eerlijke natuurfotografie
» Doe de zelftest: wat voor natuurfotograaf ben jij?


24. Fotobespreking (pag 271)
 
Opdracht: Bespreek deze twee foto’s volgens de hiervoor beschreven methode volgens de vier pijlers beschrijven, analyseren, interpreteren en waarderen.
Leerdoel: evenwichtige fotobespreking met respect voor beeld en maker.
BESCHRIJVEN
Vertel zo objectief mogelijk wat er feitelijk op een foto is afgebeeld. Daarna wordt – op basis van de verschillende onderdelen van het beeld – zo feitelijk mogelijk aangegeven welke situatie is vastgelegd. Dit deel van de beschrijving heeft het karakter van een reconstructie.

Beschrijven geeft antwoord op twee vragen:
  • Wat zie ik op de foto?
  • Wat is er vermoedelijk aan de hand?

    Het nut van beschrijven is dat het zorgt voor een synchronisatie van het kijken bij de toehoorders. Dat betekent dat je ermee bereikt dat iedereen hetzelfde heeft gezien in de foto.
    Dit is nodig omdat we nu eenmaal selectief kijken.

    Het beschrijven geeft de bespreker de tijd en de mogelijkheid om tot een interpretatie en oordeel te komen. Het is niet altijd meteen helder waar een foto over gaat of wat de bedoeling van het thema is en door dan eerst te beschrijven creëer je ruimte voor jezelf om het te ontdekken.

    ANALYSEREN
    De analyse beschrijft de zichtbare kenmerken van een foto in termen van ordening, samenhang en beeldopbouw door gebruik te maken van de beeldelementen.

    We hanteren de volgende indeling:
    • Compositie, lijnwerking, kadrering, herhaling en ritmiek, ruimte en perspectief, tijd
    • Verdeling van licht en donker, toon
    • Kleurgebruik
    • Materiaal, presentatie
    • Techniek, manipulatie.

    INTERPRETEREN
    Interpreteren is het aangeven van betekenisvolle relaties tussen aspecten van een foto, waarbij alle beschreven en geanalyseerde aspecten worden meegewogen.

    Kenmerken van een goede interpretatie:
    • Blijf zo dicht mogelijk bij de foto en doe de hele foto recht als je interpreteert.
    • Je interpretatie dienst logisch en consistent te zijn
    • Ná je eigen interpretatie kun je de maker eventueel vragen wat zijn bedoeling was. Als je dit vooraf al doet of weet is dat van invloed op je eigen interpretatie.

    Eerste Invalshoek:
  • Onderwerp (datgene wat afgebeeld staat op de foto)
  • Genre (grotere groep foto’s die min of meer over hetzelfde gaan)
  • Thema (geef kort aan waar foto in wezen over gaat)

    Tweede Invalshoek:
  • Boodschap
  • Bedoeling

    Derde Invalshoek:
  • Betekenis (Tekens en Symbolen, Connotatie, associaties, verbindingen)

    WAARDEREN
    Waarderen is het geven van een beargumenteerd oordeel over een foto rekening houdend met de context van de bespreking.

    Kenmerken van een goede waardering
    • Gericht op het positieve in foto’s
    • Beargumenteerd en onderbouwt en als zodanig logisch, consistent en in lijn met de analyse en interpretatie.
    • Duidelijk voor wat betreft de criteria voor waardering
    • Stimuleren en gericht op verdere ontwikkeling.
  • Een foto van en azuurwaterjuffer die gegrepen is door de kleine zonnedauw.

    Beschrijven: We zien hier een waterjuffer die is gevangen door een kleine zonnedauw. De bladeren van deze vleesetende plant slaan zich om de kop en het lichaam van het insect. De plant lijkt bezig om zijn rode tentakels met de kleverige druppels aan het uiteinde in de richting van de prooi te buigen. Aan de onderste rand van het beeld zien we, rechts van het midden, een opkomend jong blaadje van de plant. Het is nog niet rood van kleur maar groen en gebogen. De waterjuffer is zwart van kleur.

    Analyseren: Het accent ligt op de confrontatie tussen de kop van de waterjuffer en het blad van de zonnedauw. Het dier lijkt erin te zijn vastgevlogen zoals een softbal in de lederen handschoen van de vanger. Dat het accent hierop ligt, blijkt uit de plaatsing op de linkerhelft van het beeld, door de selectieve scherpte en door de aanwijzende lijnen die gevormd worden door het zwarte lichaam van de waterjuffer, de schuine lichtblauwe vage lijn van de vleugel en door de gebogen rode stengel van het blad.

    In de achtergrond herhaalt zich (vaag afgebeeld) deze actie nog tweemaal in de vorm van twee andere bladeren die bezig zijn zich rondom het langwerpige lichaam van het insect te leggen.

    De compositie is overzichtelijk gehouden door de selectieve scherpte. Het kleurenpalet bestaat voornamelijk uit verschillende tinten rood en groen, twee complementaire kleuren die elkaar versterken.

    Interpreteren: Zwart is (in Nederland) geen normale kleur voor een waterjuffer. Als we goed kijken is het niet echt zwart, maar draagt het sporen van blauw. Dit verraadt dat de waterjuffer al een tijdje dood is en zijn helderblauwe kleur heeft verloren. De plant heeft ook veel tijd nodig om zijn bladeren richting insect te bewegen. De dynamiek en beweging die wordt gesuggereerd door het gebogen blad op de linkerhelft van de foto is dus misleidend; een visuele truc om dit stilstaande tafereel spannend te presenteren.
    Veelzeggend is het jonge opkomende blaadje rechts onderin het beeld. Dit element zorgt voor verhaal maakt de foto sterk verhalend. de aanwijzing het verhaal hoe de plant zich voedt met het insect.

    Waarderen: Dit thema is vaak gefotografeerd, maar meestal registratief met veel drukte in de achtergrond. Deze foto is een geslaagde poging om het artistieker en indringender in beeld te brengen. Er is een evenwichtige balans tussen artistieke en documentaire beeld-eigenschappen.
    » overige opdrachten Beschrijven: We zien een abstraherende afbeelding van een bewegend wateroppervlak. Er is niet één blikvanger of hoofdonderwerp, het beeld bestaat uit kleurvlekken die vaag zijn begrensd. Er is een globaal verloop van lichte tinten onderin het beeld en donkere tinten bovenin het beeld. Hierdoor ontstaat de suggestie van diepte.

    Analyseren: De compositie is een zogenoemde wallpaper; een patroon met een ritmische herhaling dat zich buiten het beeldvlak tot in het oneindige lijkt voort te zetten. Doordat er geen afgegrensd hoofdonderwerp aanwezig is, vindt je blik houvast in andere elementen, zoals het rijke kleurenpalet. Wat hierbij opvalt zijn de subtiele contrasten tussen warme en koele tinten. Blijf je nog langer kijken, dan kan je geboeid raken door de vele gedetailleerde vormen en veegjes die schilderachtig aandoen. Ook de kleur groen is rijk vertegenwoordigd. De foto is gemaakt met een enigszins verlengde sluitertijd, waardoor bewegingsonscherpte ontstaat. Dit verleent het beeld een zachtheid.

    Interpreteren: De zachtheid heeft twee belangrijke effecten. In de eerste plaats worden de contrasten erdoor afgezwakt, waardoor de foto prettiger is om naar te kijken. In de tweede plaats wordt het wateroppervlak er iets minder herkenbaar door, wat de fantasie prikkelt. De foto heeft een experimenteel karakter. Hij kan gezien worden als een vormstudie maar ook als een expressieve uiting van de fotograaf. Alsof hij de kijker wil overtuigen van de schoonheid van zaken waar hij anders aan voorbijloopt. De dwingende, nauwe kadrering werkt hierbij zeer effectief.

    Waarderen: De foto is bedoeld om de kijker te boeien met kleur en vorm. Hoewel het sterk afhankelijk is van smaak, is het wel een foto die in deze opzet bij veel mensen zeker slaagt.
    ©entrum voor natuurfotografie